Sağlıklı genç bir erişkin, ışıklar kapatıldığında 20 dakika içinde uyuyabilir. İnsanlar için ideal uyku yedi ile dokuz saattir. Yaşlılar, kronik hastalık ve genetik bazı uyku sorunlarında bu süre belirgin azalmaktadır.
Yenidoğan bebekler günde 14-16 saat kadar uyuyabilir. Erişkinlerin günde ortalama 7-9 saat uyku ihtiyacı varken, ileri yaşlarda uyku süresi 6 saate kadar azalır.
Gece boyunca 4 evreden oluşan uyku siklusları vardır.
Evre 1:Uykuya dalarken, çevresel uyaranlarla ilgimizin azaldığı yüzeysel uyku evresidir.
Evre 2:Gecenin yaklaşık %50-60’ı evre 2 uykudan oluşmakta olup uykunun önemli bir dönemini oluşturmaktadır.
Evre 3: Gecenin ilk yarısında daha yoğun olup “derin uyku” dediğimiz dönemdir. Evre 1’den 3’e kadar olan süreç, uykunun non-REM dönemini oluşturmaktadır. Hafıza için önemlidir.
REM (hızlı göz hareketi) dönemi ise rüya dönemi olup gece boyunca 90-120 dakikalık dönemler halinde tekrarlanır. İlk REM 10 dakika kadar kısa olabilir.
Uykusuzluk kadar kaliteli uykuda önemlidir. Uyku için 23.00-03.00 ü uykuda geçirmek önemlidir.
Ayrıca uykusuzluk kadar günde 9 saatten fazla uyumak da sağlık için tehlikelidir.
Uykusuzluk akut uykusuzluk dediğimiz tipi daha çok stresle tetiklenen çoğu zaman stres kaynağı ile birlikte ortadan kalkar ve toplumun yarısına yakınında akut uykusuzluk görülmüştür. Akut uykusuzlukta kadın olmak, ileri yaş, psikiyatrik hastalık öyküsü, kronik hastalık öyküsü, sorunla baş etme stratejileri zayıf olmak riski arttırmaktadır.
Kronik uykusuzluk (3-6 ayı geçen uykusuzluk), uzun süreli sağlık sorunları ile ilişkilidir ve nüfusun yaklaşık %5-10’unu etkiler.
Genel olarak ise 10 kişiden 1’i uykusuzluk çekmektedir. Uyku sırasında sistemler kendini yavaşlamaya alırken beyin yüksek kapasitede çalışıyor. Bunu
UYKUNUN BEYİN VE VÜCUT İÇİN YARARLARI
1. Uykunun, uyanıklık sırasında biriken metabolik atık ürünlerin beyinden temizlenmesini kolaylaştırarak onarıcı bir işlevi olduğunu göstermiştir. Demans-Alzheimer dada rol oynayan beta amiloid proteinleri dahil birçok zararlı atık atılması için önemlidir.
2. Hafızanın gelişmesi ve Öğrenilen bilginin kalıcı hafızaya atılması
3. Büyüme hormonu dahil birçok hormon sisteminin beyinle vücut arasındaki dengesinden uykunun önemi büyüktür. Cinsellik hormonundan mutluluk hormonuna kadar hormon dengesinden sorumludur.
4. Uyku ile gençlik dokuların genç kalması arasında ciddi bir ilişki mevcuttur.
5. Kilo kontrolü sağlama
6. Bağışıklık sistemi güçlendirmek için önemlidir.
Uykusuzluğun semptomları:
Aşırı yorgunluk, Performansta bozulma, Duygu durumda değişiklik, hızlı sinirlenme, dinlenmemiş hissi, algısal olarak zayıflama
Uykusuzluğun neden olduğu sorunlar
Kısa süreli uykusuzluk yorgunluk, depresyon, stres, baş ağrısı yaparken uzun süreli uykusuzluk kalp damar hastalıkları, Demans, Obezite, Sindirim sistemi bozuklukları, Anksiyete bozukluğu ve Diyabet gibi birçok kronik hastalık oluşumuna neden olabilir. Kanser sağlığı için de uyku çok önemlidir.
Uyku hijyeni; uykuya geçişi engelleyen, yavaşlatan her türlü alışkanlığı yaşam biçiminden çıkarmaktır.
Uyku bozukluğu hastalıkları
1) Uykusuzluk(insomnia)
2) Hipersomnia adı verilen fazla uyuma
3)Parasomni adı verilen uyurgezerlik, Uyku terörü, Sayıklamak
4) REM (Rüya dönemi) Uyku Davranışı Bozukluğu
5)Huzursuz bacak sendromu
6) Uyku apnesi