İstirahatte başlayan hareketle rahatlayan özellikle bacaklarda basınç hissi, ağrı, batma gibi tam tanımlanamayan duyu varlığında huzursuz bacak sendromu akla gelmelidir.
Huzursuz bacak sendromu (HBS), istirahat sırasında bacaklarda daha az sıklıkta da kollarda görülen rahatsızlık hissi (huzursuzluk, kramp, yanıcı, batıcı, basınç, uyuşma, tarifi çoğu zaman zor olan hisler) ve bu hisse karşı hareket etme isteğinin olduğu nörolojik bir hastalıktır. Hareket yapmak kişiyi kısa süreli huzurlu hissettirir. Kişi hareketiyle bu anormal rahatsız edici hissin kaybolması tipik olarak tanı koydurucudur. Belirtiler temel olarak akşam, hasta istirahate çekildiğinde ortaya çıkar ve akşam boyunca giderek artar.
Hastalığın en ayırıcı özelliği belirtilerin yatıldığında veya rahat bir şekilde uzanırken ortaya çıkışıdır. HBS olan hastalar uykuya dalmakta ve uykuyu sürdürmekte sorun yaşarlar. Uyku bozukluklarının sık görülen bir nedenidir. Tedavi edilmediği takdirde iş ve sosyal yaşamda ciddi etkilenme yaratır. Performans kaybı, gündüz uykululuk, stres, algı gibi mental ve ruhsal sorunlar sıktır.
HBS idiyopatik ve semptopatik tipi mevcuttur. En sık idiopatik tip görülür. Bu gruptaki hastaların aile bireylerinin %50 sinden fazlasında aynı hastalık görülmektedir.
Toplumda %9.8-27 oranında görülen HBS ortalama başlangıç yaş 27 olarak bilinse de 10 yaşından öncede görülebilmektedir. Yaşla birlikte sıklığı ve süresi artmaktadır.
HBS hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilmektedir, ancak kadınlarda erkeklere oranla 2 kat fazla görülmektedir.
Huzursuz bacaklar sendromunun tanı kriterleri nelerdir?
Ana kriterler:
1. Bacaklarda rahatsız edici açıklanamayan bir duyumun nedeni ile bacaklarını hızla hareket ettirme özelliği
a. Bu rahatsız edici hislerin istirahatte veya inaktif iken, örneğin uzanmış veya otururken ortaya çıkması
b. Rahatsız edici his ile ortaya çıkan bacaklarını hareket ettirme durumu (yürüme, germe gibi) şikayetin kısmen veya tam olarak azalması ve hareket sürdürüldüğü sürece düzelmesi
c. Rahatsız edici bacaklardaki hissin sıklıkla akşam ve gece artması
2.Yukarıdaki yakınmaların başka bir hastalığa bağlı olmaması (Bacak ödem, omurga sorunları, eklem sorunları, kramp, venöz staz gibi)
HBS tanısını destekleyen kriterler:
1. Aile öyküsü
2. Semptomların dopaminerjik tedaviye yanıt vermesi
3. Uyku veya uyanıklıkta periyodik bacak hareketlerinin varlığı.
Hastalığın ileri dönemlerinde gündüz de şikayet görülebilir.
Böbrek sorunları, nöropati ve demir eksikliği ile birlikteliği sıktır. Bacak ödem, omurga sorunları, eklem sorunları, kramp, venöz staz gibi nedenlerle karışabilir iyi ayırt edilmesi gerekir.
Laboratuvar testleri daha çok HBS ile karışabilecek diğer hastalıkların dışlanması için yapılır. Kan testleri, demir eksikliği, ferritin düzeyi düşüklüğü, vitamin eksiklikleri ve HBS’ye benzer yakınmalar oluşturabilecek diğer hastalıkların varlığını araştırmak üzere yapılır.Bazı hastalarda nöropatiyi dışlamak için elektromyografik inceleme de gerekebilir.
Tedavi: Semptomatik olanda altta yatan hastalığın tedavisi yararlıdır.
İlaç tedavisi olarak eşlik eden demir düşüklüğü ve diğer eşlikçilerin tedavisi ile birlikte dopaminerjik ilaçlar ciddi rahatlama sağlıyor.
Medikal tedavi dışında beslenme-Yoga-Yürüyüş-Dengeli egzersiz-Meditasyon-kahve ve alkol alım azaltılması-sigara alınmaması-ılık banyo-masaj hastada ciddi rahatlamalar yol açıyor.